निर्माण कार्यमा स्टिल बार (Steel Bar) को वजन (Weight) सही रूपमा मापन गर्नु अत्यन्त जरुरी हुन्छ। यस विधि प्रयोग गर्दा समय र सामग्री दुबै बचत हुन्छ, साथै लागत पनि नियन्त्रणमा राख्न सकिन्छ। सही तौल गणनाले इन्जिनियर (Engineer), विद्यार्थी (Student) र गृहस्वामी (Home Owner) हरूलाई आवश्यक सामग्री व्यवस्थापन र लागत अनुमान गर्न सहज बनाउँछ।
यस लेखमा हामी Steel Bar को तौल गणना गर्न आवश्यक सूत्रहरू (Formulas) र चरणहरू (Steps) उदाहरणसहित, सरल नेपाली भाषामा सिक्नेछौं। मिटर (Meter) र फिट (Feet) दुबैमा गणना गर्ने तरिका प्रस्तुत गरिएको छ।
नोट: निर्माण कार्यमा प्रयोग हुने TMT Steel Rod वा Steel Bar को वजन गणना गर्दा तल दिइएका सूत्रहरू (Formulas) प्रयोग गर्न सकिन्छ।
Step १: व्यास (Diameter) र लम्बाइ (Length) नाप्नुहोस्
सबैभन्दा पहिले, स्टिल बारको व्यास-Diameter (D) मिलिमीटर (mm) मा र लम्बाइ-Length (L) मिटर (Meter) वा फिट (Feet) मा मापन गर्नुहोस्।
उदाहरणका लागि, व्यास(Diameter) १२ मिमी (12mm) र लम्बाइ(length) १० मिटर (10m) भएको स्टिल बार छ भने, यी मानहरू गणनाको लागि तयार छन्।
Step २: वजन गणना फार्मुला (Weight Calculation Formula) लागू गर्नुहोस्
स्टिल बारको वजन (Kilogram मा) गणना गर्न प्रमुख फार्मुला:
वजन (Kg) = (व्यास² × लम्बाइ) ÷ १६२
👉 यहाँ,
D = व्यास (Diameter in mm)
L = लम्बाइ (Length in Meter)
यो सूत्र π/4 × 7850 (स्टीलको घनत्व kg/m³) प्रयोग गरिएको हो।
यदि लम्बाइ फिटमा (Feet) दिइएको हो भने:
वजन (Kg) = (व्यास² × लम्बाइ) ÷ ५३३
👉 ध्यान दिनुहोस्: १ मिटर = ३.२८ फिट हुन्छ।
Step ३: परिणाम (Result) निकाल्नुहोस्
उदाहरण:
१२ मिमी व्यास (Diameter) र ५ मिटर लम्बाइ (Length) भएको बारको वजन निकाल्न:
-
व्यास² = १२ × १२ = १४४
-
(१४४ × ५) = ७२०
-
७२० ÷ १६२ = ४.४४ कि.ग्रा (Kg)
यदि फिटमा चाहियो भने,
५ मिटर × ३.२८ = १६.४ फिट
अनि (१२² × १६.४) ÷ ५३३ = लगभग ४.४४ कि.ग्रा नै आउँछ।
व्यावहारिक उदाहरणहरू (Practical Examples)
| व्यास (Diameter) | वजन प्रति मिटर (Kg/m) | वजन प्रति फिट (Kg/ft) |
|---|
| 8 mm | 0.395 Kg/m | 0.120 Kg/ft |
| 10 mm | 0.617 Kg/m | 0.188 Kg/ft |
| 12 mm | 0.889 Kg/m | 0.270 Kg/ft |
| 16 mm | 1.580 Kg/m | 0.480 Kg/ft |
| 20 mm | 2.469 Kg/m | 0.750 Kg/ft |
| 25 mm | 3.858 Kg/m | 1.173 Kg/ft |
केही महत्त्वपूर्ण टिप्स
तालिकामा दिइएका मानहरू राउन्ड अप/डाउन गरिएका हुन सक्छन्। सटीक गणनाको लागि सूत्र प्रयोग गर्नुहोस्।
बजारमा पाइने स्टिल बारको वास्तविक वजन निर्माता अनुसार फरक हुन सक्छ।
ठूला प्रोजेक्टहरूमा इन्जिनियर वा एक्सपर्टको सल्लाह लिनु उपयुक्त हुन्छ।
निष्कर्ष (Conclusion)
Steel Bar को वजन गणना गर्न D²/१६२ (for Meter) वा D²/५३३ (for Feet) सूत्र सजिलै प्रयोग गर्न सकिन्छ।
कसैलाई पनि अनलाइन क्याल्कुलेटर बिना हातैले गणना गर्न यो फार्मुला अत्यन्त उपयोगी हुन्छ।
यस तरिकाले घर निर्माण, भवन परियोजना वा अन्य संरचनागत कार्यमा स्टिलको सही आवश्यकता र लागत अनुमान गर्न सकिन्छ।
विशेष गरी गृहस्वामीहरू (Home Owners) का लागि पनि यो जानकारी उपयोगी हुनेछ जसले निर्माणमा पारदर्शिता र खर्च नियन्त्रणमा सहयोग गर्छ।
✅ सधैं सटीक मापन र गणनामा ध्यान दिनुहोस्, किनकि स्टिल बारको सही वजन भवनको संरचनात्मक मजबूती (Structural Strength) को लागि अत्यन्त महत्वपूर्ण हुन्छ।
👉 तपाईं पनि आफ्नै निर्माण कार्यको लागि स्टिल बारको वजन चाँडै गणना गर्न चाहनुहुन्छ?
NirmanSutra.com मा आउनुहोस् र हाम्रो “Steel Bar Weight Calculator” प्रयोग गरेर सजिलै गणना गर्नुहोस्!
सही गणना, सही निर्माण! 🏗️